Pieter Jan Tambuyser
 |
A sculpturer from Mechelen, known for religious themes of 19th century furniture and statues in Roman Catholic churches and institutions |
Pieter Jan (of Pierre Jean) Tambuyser, geboren te Mechelen op 5 september 1796 en er overleden op 16 april 1859,[1] was een beeldhouwer van religieuze composities als beelden en meubilair voor rooms-katholieke instellingen. Hij was een bakkerszoon en gehuwd met Marie Catherine Laurant werd hij vader van Egidius, Barthelemi en Joseph Tambuyser, die Pieter Jans stiel zouden uitoefenen. Hun oudste dochter, Marie Thérèse (of Maria Theresia), was al een jongedame toen de iets jongere vierde zoon stierf; op dat moment was hun tweede dochter, Marie Isabelle, amper een tiener geworden.
Van Maria Theresia en van haar echtgenoot, de academieleraar en kunstschilder Jozef Coninckx (Mechelen, 7 augustus 1817 - Mechelen, 11 februari 1890), bezit het Stadsmuseum diens bij elkaar horende geschilderde portretten. Ook hun zoon Hyacinthus is afgebeeld, als kleuter en als jongeling. Die werd medeoprichter van de nu geheten Koninklijke Kring voor Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen.
Opleiding en carrière[bewerken]
Aan de Mechelse Academie voor Schone Kunsten was Pieter Jan Tambuyser een leerling van Jan-Frans van Geel. In 1818 behaalde hij de eerste prijs tekenen en ook in 1819 en 1823 wist hij zich te onderscheiden. In 1818 en 1820 exposeerde hij kleisculpturen op het jaarlijkse salon van het Mechelse Genootschap ter aanmoediging van de Schone Kunsten.[N 1] In diezelfde periode vervolmaakte hij zich onder leiding van de Mechelse meester-beeldhouwer Frans Laurent,[N 2] die in 1821 stierf en van wie hij de dochter in augustus van dit eigenste jaar huwde. De academie richtte in 1824 op Tambuysers initiatief een klas Kleisculptuur in waarvan hij de leiding kreeg. Tot bij zijn dood bleef hij aan de academie opleidingen Sculptuur geven ;[1] één van zijn leerlingen was Joseph Tuerlinckx.
Oeuvre[bewerken]
Laurent en Tambuyser ontwierpen rond 1820 de terracotta madonna voor de preekstoel van de Sint-Pauluskerk te Opwijk. Die in 1823 opgeleverde kansel met laat-barokke inslag werd, na Laurents dood in 1821, door Tambuyser voleind.[2]
Vooral voor kerkelijke instellingen te Mechelen en omgeving vervaardigde hij tal van werken, onder veel meer :
- een beeld van de heilige Aloysius van Gonzaga voor de kapel van Sint-Antonius van Padua en een van de apostel Jacobus de Meerdere (zie foto), in de Sint-Katelijnekerk ;
- twee beelden, van de heilige Lucia en van een heilige Theresia — wellicht de 'kleine' van Lisieux met haar rozenattribuut — voor de Rozenkranskapel, sinds 1930 omgebouwd ter ere van Mercier,[3] van de Sint-Romboutskathedraal ;
- een beeld uit 1838 van de heilige Franciscus van Paola [4] en als herdenkingsmonument voor de familie Backx een van de heilige Cecilia met engel, in de Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk ;
- een door ene Loos gepolychromeerd beeld van de heilige Cornelius, sinds 1840 in de Sint-Niklaaskerk te Leest ;[5]
- een plaasteren borstbeeld van de te Mechelen geboren 16e-eeuwse aartsbisschop Mathias Hovius, in 1842 op het Stadhuis tentoongesteld, kwam in stadsbezit ;[1][6]
- een beeld uit 1853 van de op een wolk knielende heilige Coleta die God haar hart aanbiedt, voor de in 1844 door stadsarchitect Bauwens ontworpen kapel van de coletienen in het toenmalige arme clarenklooster.
Voor de orgelkast van de Sint-Jan Baptistkerk te Schriek sneed hij in 1832 "twee namen met stralen, twaalf rozetten, vier kapitelen".[7]
De door schrijnwerker-meubelmaker Jan Baptist De Hertogh gebouwde kansel van de Merchtemse Onze-Lieve-Vrouwkerk werd tegen 1828 door Tambuyser gesculpteerd. Medaillons met bustes van de kerkvaders sieren de door allegorische voorstellingen van de evangelisten en van de eucharistie ondersteunde preekkuip.[8]
Voor de Brusselse Kapellekerk maakte hij in 1840 een aan de heilige Barbara opgedragen gotisch altaar, evenals overkappingen.
Oorlogsgeweld vernietigde zijn gotische lichtkroon en twee luchters in de Ieperse Sint-Jacobskerk.
Literatuur[bewerken]
Jacobs, Armand. Mechelse beeldhouwers in Europa (1780-1850) Catalogue raisonné. Handelingen van de K.K.O.L.K.M., vol. CIX/2 p. 73 –84. K.K.O.L.K., Mechelen (2006). — artikel over Pieter Jan Tambuyser
Externe links[bewerken]
- (fr) Neeffs, Emmanuel. Inventaire historique des tableaux et des sculptures se trouvant dans les édifices religieux et civils et dans les rues de Malines.. C.-J. Fonteyn père, Leuven (1869) (online: Internet Archive – altern.: Google Books). Nagezien 2019-02-05.
- Foto: Preekgestoelte O.L.Vrouwkerk te Merchtem. Werbeka Netshop.
Bronnen[bewerken]
- (fr) Laloire, Edmond. Tambuyser (Egide-Corneille) – Tambuyser (Pierre-Jean) (Pdf). Biographie Nationale, vol. 24 p. 516 –520. Académie royale des sciences, des lettres et des beaux-arts de Belgique; Ets. Emile Bruylant, Bruxelles (1926 –'29) (online: Académie royale). Nagezien 2020-09-10: stelt dat P. J. Tambuyser « fréquenta l'Académie de dessin de sa ville natale et y fut l'élève de Pierre Valckx et de J. F. van Geel » doch bij Tambuysers geboorte was Valcks al 11 jaar dood; van Geel was er wel een leerling van geweest.
- ↑ 1,0 1,1 1,2 (fr) Musée de la ville de Malines. Tambuyser (Pierre-Jean). Catalogue du Musée de la ville de Malines p. 18. H. Dierickx-Beke Fils, Mechelen (1861) (online: Google Books). Nagezien 2019-02-05.
- ↑ • Vandeputte, Omer (red.). Opwijk. Gids voor Vlaanderen p. 932. Lannoo, Tielt (2007) (online: Google Books). Nagezien 2019-02-07.
• Parochiekerk Sint-Paulus (ID: 40401). Inventaris bouwkundig erfgoed. Onroerend Erfgoed (Vlaamse Overheid). Nagezien 2019-02-07 — De spelling 'Laurens' lijkt niet elders bevestigd. - ↑ Metropolitaanse kerk Sint-Rombouts (ID: 74569). Inventaris bouwkundig erfgoed. Onroerend Erfgoed (Vlaamse Overheid). Nagezien 2019-02-06.
- ↑ Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw over de Dijle (ID: 3899). Inventaris bouwkundig erfgoed. Onroerend Erfgoed (Vlaamse Overheid). Nagezien 2019-02-06.
- ↑ Van Hoof, Marcel (blogger). Wilfried Hellemans over Sint-Cornelis (Korneel) en zijn begankenis. Kronieken van Leest bij Mechelen. Blog senioren.net (2012-07-04). Nagezien 2019-02-05.
- ↑ (fr) Catalogue des ouvrages de peinture, sculptures, etc., exposés au salon dans le local de l'hotel de ville, le 3 juillet 1842. Société de Malines pour l'encouragement des beaux-arts, exposition de 1842 p. 33. P. J. Hanicq (1842) (online: Google Books). Nagezien 2019-02-05.
- ↑ Verellen, J. R.. XIV Naar de vergroting van de kerk, 1844. Parochiegeschiedenis van Sint-Jan Baptist te Schriek en de H. naam Jezus te Grootlo. Pastorij Schriek (© 1956) (online: 'renic' op bloggen.be 2013-12-20). Nagezien 2019-02-05.
- ↑ • Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw (ID: 40236). Inventaris bouwkundig erfgoed. Onroerend Erfgoed (Vlaamse Overheid). Nagezien 2020-09-10.
• (de) Die Kirche von Merchtem. Werbeka Netshop. Nagezien 2020-09-10.
Voetnoten[bewerken]
- ↑ Voor het salon van de toenmalige 'Societé pour l'encouragement des Beaux-Arts', ook vertaald als Maatschappij / Vereniging ter / tot bevordering / aanmoediging der / (van de) Schone Kunsten, presenteerde Tambuyser in 1818 "le portrait" van een vriend samen met een halfverheven voorstelling van een strijdende Kozak en in 1820 een door hem 'Pomone' geheten model, beide laatstgenoemde werken "en terre glaise". 'Kleisculptuur' is niet noodzakelijk de meest precieze term voor die kunstwerken of de cursus die Tambuyser in 1824 inrichtte.
- ↑ Van de (allicht al op middelbare leeftijd overleden) nauwelijks bekende Frans (ook Franç ois, Franz) Laurent werden een stenen Standbeeld van Bacchus en een H. Franciscus, die den Heiland aan het kruis aanbidt vermeld (volgens Van der Aa 'bewaard'). Bronnen:
• Kramm, Christiaan. Laurent, (Franz) (Pdf). De levens en werken der Hollandsche en Vlaamsche kunstschilders, beeldhouwers, graveurs en bouwmeesters, van den vroegsten tot op onzen tijd p. 956. Gebroeders Diederichs, Amsterdam (1857-1864) (online: Dbnl 2008). Nagezien 2019-02-06.
• Van der Aa, A.J.. Frans Laurent (Pdf). Biographisch woordenboek der Nederlanden, deel 11 p. 206. J.J. van Brederode, Haarlem (1865) (online: Dbnl 2009). Nagezien 2019-02-06.
• Zie ook Bronnen - Laloire : "des années 1819 à 1823 [...] [Tambuyser (Pierre-Jean)] se perfectionna en même temps sous la direction du maître malinois François Laurent, dont il fréquenta l'atelier et dont il épousa la fille, Marie-Catherine, le 8 août 1821" — de bruidegom was net geen 25, en "François Laurent († 1821)".
